-
1 лучше
2) в знач. сказ.; безл. ( кому) яхшырак, әйбәтрәк3) вводн. сл. я булмасаговори или, лучше, я расскажу — сөйлә, я булмаса, мин сөйлим
4) в знач. частицы усил.... да я булмасалучше не говори — әйтеп тә торма; я булмаса, әйтеп тә торма
• -
2 некогда
I н`екогданареч.; в знач. сказ.II н`екогданареч.( давно) кайчандыр, әллә кайчан, бик күптән -
3 подступить
сов.1) ( к кому-чему) якын килү, килеп җитү2) ( оказаться в непосредственной близости) янында ук булу, терәлеп үк диярлек тору3) к кому разг. мөрәҗәгать итү, берәр үтенеч белән килү, янына бару4) перен. к чему, подо что төшү, тыгылу -
4 трогать
несов.1) ( кого-что) (прикасаться) тию, кул тидерү, кагылу, орыну, тоту, тотыну; җиңелчә генә бәрелү2) ( что), разг. (брать, пользоваться) кагылу, орыну, тию; рөхсәтсез тотыну3) (кого-что) (обижать, приставать) тию, кагылу, орынуне трогай его он расстроен — тимә син аңа, аның кәефе юк
4) ( что) (едва обнаруживаться)...п алу,...п кую; аз гына беленү, күренә башлау5) перен. ( кого-что) (вызывать сочувствие) күңел эретү (йомшарту) тәэсир итү, дулкынландыру, кызгандыру6) ( начинать движение) кузгалу, кузгалып китүну трогай — кузгал!; әйдә киттек!
-
5 заплетаться
-
6 незаметно
нареч.1) сиздермичә [генә], сиздермәстән, белдермичә [генә], шыпырт кына; акырын гына2) сизелмичә, сизмәстән, тоймастан3) в знач. сказ.; безл. сизелми, беленми, күренмипо его виду незаметно, что он устал — аның кыяфәтеннән аруы сизелми
-
7 еле-еле душа в теле
погов.1) ( о человеке) җаны чыгарга тора, җаны уч төбендә генә ( кеше турында)2) ( о ветхой вещи) таралырга тора ( ватык әйбер турында) -
8 на-
1) фигыльләр ясый; аның мәгънәләре татар теленә түбәндәгечә тәрҗемә ителәа) "бәрелү" фигыле ярдәмендәб) "өстенә", "күп булып", "бик күп" сүзләре ярдәмендә яки төп фигыльне тәрҗемә итү юлы беләннамёрзнуть — [өстенә] кату, күп булып кату
насохнуть — [өстенә] ябышып кибү
в) "берникадәр", "күп итеп", "бик күп" сүзләре, шулай ук "кую" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендәнабрать ягод — ( берникадәр) җиләк җыю
настирать белья — ( берникадәр) кер юып кую
г) "бик яхшы", "бик әйбәт", "яхшылап", "әйбәтләп", "яхшы гына", "әйбәт кенә" сүзләре, шулай ук "кую" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендәд) "-ся" кисәкчәле фигыльләр белән килгәндә, "туйганчы" сүзе яки "...ып тую" формасы ярдәмендәнаговориться — туйганчы сөйләшү, сөйләшеп тую
наслушаться — туйганчы тыңлау, тыңлап тую
е) "акрын гына" сүзләре ярдәмендәз) фигыльнең тәмамланган төр формасын ясаганда, төп фигыль белән яисә "чыгару" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә тәрҗемә ителәнапечатать — бастыру, бастырып чыгару
2) сыйфатлар ясый: бу очракта аның мәгьнәләре изафә ярдәмендә яки "...га тага (тагыла) торган", "...га элә (эленә) торган" сүзләре белән белдереләнагрудный — күкрәк...ы, күкрәккә тага торган
3) исемнәр ясыйнарукавник — җиңсә, беләксә
набалдашник — сакма, таяк чукмары, таяк башы
накрепко — нык итеп, ныклап; катгый рәвештә, кискен рәвештә
настрого — каты итеп, катгый рәвештә
насухо — коп-коры итеп, коп-коры булганчы, корытканчы
-
9 переть
несов.; прост.1) бару, элдертү2) тыкшынып (төрткәләп) керү, этешә-төртешә бару3) (что) (тащить что-л. громоздкое) күтәреп алып бару, сөйрәп алып бару4) ташып тору, бәреп чыгып торузлоба так и прёт из него — аның ачуы ташып тора, аның ачуы йөзенә чыккан
-
10 смотреть
несов.1) (что, на кого-что, во что) карау2) ( что) карау, тамаша кылу3) ( за кем-чем) карау, күзәтү, саклау, күз-колак булу4) ( на кого-что), разг. (брать пример с кого-л., считаться с кем-л.) карау, үрнәк алу5) перен. ( на что) карау, бәя бирүсмотрите, не опоздайте! — карагыз аны, соңга кала күрмәгез!
•- смотреть волком
- смотреть молодцом
- смотреть смерти в глаза
- смотря как
- смотря где
- смотря куда
- смотря какой -
11 теплиться
т`еплитьсянесов.1) ( слабо светиться) сүнәр-сүнмәс кенә янып тору, көчкә генә янып тору2) перен. бар булу;... сүнмәү -
12 над-
приставка; = надо-1) фигыльләр ясый, аның мәгънәләре татар теленә түбәндәгечә тәрҗемә ителәа) "өстәп", "өстәмә рәвештә", "...п озынайту" сүзләре ярдәмендә яки төп фигыльне тәрҗемә итү юлы беләнб) "бераз гына", "аз гына", "читеннән [генә]", "читеннән аз гына", "өстән [генә]", "өстән аз гына" сүзләре ярдәмендә яки төп фигыльне тәрҗемә итү юлы беләннадземный — җир өсте...ы
-
13 так
1) нареч. ( таким образом) шулай, болай, алайдело обстоит именно так — эш нәкъ менә шулай, болай инде
2) нареч. ( настолько) шулкадәр, шулхәтлея так много ходил, что устал — мин шулкадәр күп йөрдем, арып беттем
3) нареч. (без последствий, безрезультатно) болай (алай, шулай) гына, шул көе генә4) нареч. ( без особого намерения) тик, болай гына, сүз уңаенда5) частица усил. дисәң, икән, булгач6) частица огранич. чамасы, чамасында; тирәсендә7) частица (например) шулай, мәсәлән, әйтикклимат там суровый, так, морозы доходят до сорока градусов — анда климат бик каты, салкыннар, мәсәлән, кырык градуска кадәр җитә
8) союз (следовательно, стало быть) димәк, шулай итептак ты мне не веришь? — димәк, син миңа ышанмыйсың?
так ты согласен? — димәк, син риза?
9) союз (в таком случае, тогда) икән, ул вакытта, ул чактавам нечего делать, так уходите — эшегез юк икән, китә бирегез
10) союз (вследствие этого, потому) шуңа күрә, индесегодня холодно, так ты оденься потеплее — бүген суык, шуңа күрә син җылы киен
11) союз против. ләкин, әммаведь я говорил, так ты слушать не хотел — мин әйтеп тордым, ләкин син колак та салмадың
•- за так- получить за так
- взять за так
- и так
- если так
- в таком случае
- как же так?
- не так ли?
- пусть так
- я так и знал
- так бы
- так бы и полетел!
- так вот
- так и
- так и быть
- так и есть
- так и так
- так и сяк
- так или этак
- то так, то этак
- так как
- так на так
- так нет
- так себе
- так сказать
- только так
- так-то так
- так точно
- так что
- так чтобы -
14 едва
1) нареч. (насилу, с трудом) көчкә, көчкә генә, көчкә-көчкә, көч-хәл белән2) нареч. ( чуть) аз гына, чак кына3) союз (лишь только, как только)...у белән,...у белән үк,...гач таон едва вошёл, начал говорить — керү белән үк сөйли башлады
•- едва ли
- едва ли не
- едва не -
15 индивидуализировать
сов.; несов.( кого-что) индивидуальләштерү (шәхесне, предметны үзенә генә хас булган билгеләр буенча аерып алу, аның белән аерым эш итү) -
16 на
I предлог1) с вин. п. (при обознач. действия, направленного на поверхность или внешнюю сторону предмета)...га, өстенә2) с вин. п. (при обознач. лиц, организаций, на к-рые возлагается ответственность, работа и т. п.)...га, өстенә3) с вин. п. (при обознач. места, на к-рое направлено действие)...гапойти на завод — заводка бару; заводка эшкә керү
4) с вин. п. (по направлению, в сторону)...га,...га табаидти на голос — тавыш ишетелгән якка таба бару; тавышка таба бару
окна на восток — тәрәзәләр көнчыгышка таба [карый]
дверь на улицу — ишек урамга таба [карый]
5) с вин. п. (при обознач. соприкоснсвения, столкновения)...ганаткнуться на кого-л. в темноте — караңгыда кемгә дә булса барып бәрелү
6) с вин. п. (при указ. срока, времени)...та,...нена зиму — кышка, кыш айларына
на этот раз — бу юлы, бу очракта
со дня на день — бүген-иртәгә, тиз арада, тиз вакыт эчендә
7) с вин. п. (с какой целью, для чего-л.)...га8) с вин. п. (при обозначении цели, назначения)...лык9) разг.; с вин. п. (при обознач. специальности, профессии)...лыккаучиться на слесаря — слесарьлыкка уку;
10) с вин. п. (для, ради)...га, өчен11) с вин. п. (с сущ. "лад", "манера", "образец")...ча, буенча12) с вин. п. (при обознач. предмета, являющегося орудием действия)...га13) с вин. п. (при обознач. количества, меры)...га14) с вин. п. (при умножении, делении)...га15) с предл. п. (на вопрос "где")...да, өстендә16) с предл. п. (при обознач. лиц, предметов, одетых, облачённых во что-л.)...өстендә,...өстенә17) с предл. п. (при обознач. области, сферы деятельности)...да18) с предл. п. (при указ. на положение, состояние)...да булусостоять на чьём-л. иждивении — берәүнең тәрбиясендә тору
19) с предл. п. (при обозначении времени, срока)...да20) с предл. п. (в нек-рых устойчивых сочет.)...гандана ходу — барганда, барган шәпкә
21) с предл. п. (при обознач. предмета, являющегося нижней или внутренней частью чего-л.)...лы,...эчле22) с предл. п. (при обознач. средств передвижения)...да,...белән23) с предл. п. (при посредстве, с помощью чего-л.)...да24) с предл. п. (при обознач. вещества, к-рое входит в состав чего-л.)...га эшләнгән,...да эшләнгән,...лы,... кушып (катнаштырып) эшләнгән•- сорвать зло II частицамәна, возьми — мә, ал
- на-поди -
17 одна тень осталась
( от кого) аның коры сөяге генә калган -
18 подвох
м; разг.хәйләле алдау, хәйләгә корылган алдаус мәкер, усаллык, явызлык, этлек -
19 представиться
сов.1) (кому и без доп.) (отрекомендоваться) танышу, үзен таныштыру2) күз алдына килү, күзгә күренү3) ( кому) (померещиться) күзгә генә күренү, … кебек булып күренү4) (возникнуть, появиться) күренү, килеп чыгу; барлыкка килү5) кем-чем (притвориться) булып кылану, салыну, салышу -
20 промелькнуть
сов.1) прям.; перен. [бик тиз, яшен тизлеге белән] узып (үтеп) китү; күренеп кенә китү2) перен. чагылу, чагылып китү, ялтырап китү; сизелү, сизелеп китү
- 1
- 2
См. также в других словарях:
Пиренейские войны — ПИРЕНЕЙСКІЯ ВОЙНЫ. Война 1793 95 гг. велась Франціей съ испанск. королемъ Карломъ IV и б. вызвана общими причинами, к рыя привели революціон. Францію въ столк ніе съ сосѣдями, оберегавшими монархич. традиціи. 7 мрт. 1793 г. Націон. Конвентъ… … Военная энциклопедия
Алжирские экспедиции — АЛЖИРСКІЯ ЭКСПЕДИЦІИ (см. карту Алжиріи во II мъ полутомѣ). Около 935 г. арабскій князь Заиръ построилъ г. Эль Дшезайръ, нынѣшній Алжиръ. Пиратство издавна было ремесломъ арабскихъ городовъ, расположенныхъ по сѣв. побереж. Африки, мимо которыхъ… … Военная энциклопедия
Англо-французские войны — АНГЛО ФРАНЦУЗСКІЯ ВОЙНЫ. Морскія операціи. Началомъ этихъ войнъ можно считать годъ вступленія на англ. престолъ Іоанна Безземельнаго (1199 г.), котораго папа Иннокентій III предалъ анаѳемѣ и поручилъ франц. королю Филиппу Августу (1212 г.) силой… … Военная энциклопедия
Бадахос — БАДАХОСЪ (Бадаіосъ), крѣпость и городъ въ Испаніи, области Эстремадура, на ж. д. Мадридъ Лиссабонъ. Расположенъ на лѣв. бер. р. Гвадіаны и на прав. ея притокѣ р. Ривиласъ, Б. очень древній городъ. Основаніе его положили римляне, назвавъ его Паксъ … Военная энциклопедия
Англо-американские войны — АНГЛО АМЕРИКАНСКІЯ ВОЙНЫ. I. Война 1775 83 гг. за независимость Соед. Шт. Сѣв. Америки. Все шло хорошо въ англ. колоніяхъ Америки до конца франц. войнъ и до уступки Франціей Англіи, Канады и територіи между Аллеганскими горами и Миссисипи по… … Военная энциклопедия
Миссисипи — *МИССИСИПИ. Операціи въ бассейнѣ рѣки М. во время войны за нераздѣльность (см. Сѣверо американская война за нераздѣльность штатовъ1). Какъ справедливо указывалъ президентъ Линкольнъ, М. былъ спинн. хребтомъ южн. штатовъ, и, чтобы парализовать ихъ … Военная энциклопедия
Португалия — ПОРТУГАЛІЯ, республика, на з. Пиренейск. полуо ва. Граница (см. карту) съ Испаніей проходитъ большею частью по естеств. рубежамъ, ея протяженіе 995 в., морск. гр ца 750 в. Берегов. линія мало развита; на большемъ своемъ протяженіи она состоитъ… … Военная энциклопедия
МЕКСИКА — (Mexico), Мексиканские Соединенные Штаты (Estados Unidos Mexicanos), гос вов юго зап. части Сев. Америки. Граничит с США на С., Гватемалой и Британским Гондурасом на Ю. В., омывается на 3. и Ю. Тихим океаном, на В. водами Мексиканского залива и… … Советская историческая энциклопедия
қарсы дайындық — (Контрподготовка) қарсыластың шабуылға дайындалған басты күштерін қорғанушы жақ ракета әскерлерінің, артиллериясының, авиациясының жаппай атуы, жаппай соққысы. Қ.д. майдандағы әскер қолбасшысының шешімімен қарсыластың бі рінші соққысының күшін… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
қара — азық. Астық д.м. Соғыс зардабын елдің дендеп түсіне бастағаны да биыл жаз: қант шай, қ а р а а з ы қ т ы ң көзі кеміді (Ә.Сарай, Атырау, 310). Қара ала қаз. Қаздың қара ала түсті бір түрі. Көл бетін жапқан қ а р а а л а қ а з бен қасқалдақ,… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
Джаксон — ДЖАКСОНЪ, фортъ на прав. бер. Миссисипи въ С. Америкѣ (ниже г. Новаго Орлеана и верстахъ въ 30 отъ впаденія Миссисипи въ Мексик. зал.), извѣстный по ожесточ. бомбард нію его и по удачн. дѣйствіямъ подъ нимъ сѣверянъ въ С. Амер. междоусоб. войну… … Военная энциклопедия
